moje artykuły

Etap swoistej mowy dziecięcej – 3 i 4-latki

Etap swoistej mowy dziecięcej przypada na okres od trzeciego do siódmego roku życia. To rozległy czas, w którym dziecko uczy się poprawnie wypowiadać słowa, cały czas wzbogaca słownictwo oraz rozwija umiejętność budowania zdań złożonych.

Bardzo ważnym zjawiskiem jest spontaniczna aktywność słowna. Trzyletni maluch samodzielnie porozumiewa się z otoczeniem. Wypowiada się z własnej potrzeby. Swobodnie operuje zdaniami, które oczywiście nie są jeszcze poprawnie budowane. Nieraz rozbawi nas swoim słownictwem, tworząc pełne czaru twory językowe.

W wypowiadanych przez niego słowach zauważymy:

  • przestawianie głosek, a nawet całych sylab (dziecko powie kolomowtywa, zamiast lokomotywa),

  • opuszczanie sylab (dziecko powie zupa midolowa, zamiast zupa pomidorowa; wiulka, zamiast wiewiórka),

  • upodobnienia (dziecko powie bebek zamiast chlebek; dobać zamiast zobacz),

  • łączenie dwóch wyrazów w jeden (zatelefonić – dzwonić telefonem; pomasłować – posmarować chleb masłem),

  • zniekształcenia wyrazów (dziecko powie ołmpocik, zamiast kompocik).

Dlaczego tak się dzieje? Szybki wzrost słownictwa nie zawsze idzie w parze z rozwojem sprawności ruchowej narządów mowy (języka, policzków, warg, podniebienia miękkiego, szczęki dolnej). Jest to naturalne zjawisko. Niska kondycja wyżej wspomnianych narządów powoduje, że dziecko mimo iż wie, jak brzmi dane słowo, nie potrafi poprawnie go wypowiedzieć.

Co potrafi trzylatek:

  • wymówić wszystkie samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i oraz nosowe: ą,ę,

  • wymówić spółgłoski: p, b, m, w, f, t, d, k, g, h, n, ń, l, ł, j,

  • odróżniać głoski szeregu syczącego: s, z, c, dz od szeregu ciszącego ś, ź, ć, dź,

Warto pamiętać, że łączenie głosek w wyrazie jest trudniejszą umiejętnością. Stąd wiele z nich dziecko poprawnie wypowie w izolacji, a w słowie może zamieniać na łatwiejsze, upraszczać grupy spółgłoskowe (powie chłocyk zamiast chłopczyk; tyko zamiast tylko; jedzi zamiast jeździ).

Od trzeciego roku życia możemy zaobserwować  również wypowiedzi o charakterze mowy egocentrycznej. Towarzyszą działaniu, nie są skierowane do konkretnego odbiorcy. Podczas zabawy dziecko mówi do siebie, opowiada o tym, co w danej chwili widzi lub robi.

Mowa czterolatka jest jeszcze bardziej zrozumiała dla otoczenia, zarówno tego najbliższego, jak i szerszego. Czterolatek wypowiada się już rozwiniętymi wypowiedziami zdaniowymi. W zależności od sytuacji mówienia – również pojedynczymi wyrazami i prostymi zdaniami. Sprawnie posługuje się mową jako podstawowym środkiem komunikacji: zadaje pytania, wyjaśnia, opowiada. Konstruuje zdania w odniesieniu do przeszłości, teraźniejszości, przyszłości. Werbalizuje treści niezależne od aktualnej sytuacji. W konstruowanych przez czterolatka wypowiedziach zauważa się jeszcze wiele agramatyzmów, nieadekwatnie stosowanych reguł gramatycznych.

Dzieci czteroletnie prezentują bogaty zasób słownictwa. Są bardzo aktywne werbalnie, dużo mówią, pytają, są ciekawe swojego otoczenia. W mowie potocznej zdarza im się używać nieadekwatnego słownictwa (dziecko powie: cuprynka jes na samej scycie góry, zamiast: czuprynka jest na głowie).

Co potrafi czterolatek:

  • w jego wypowiedziach utrwalają się głoski szeregu syczącego: s, z, c, dz,

  • trudniejsze do wymówienia głoski sz, cz, ż, dż bywają zamieniane na: s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź,

  • może pojawić się głoska r, lecz jej brak nie powinien nas niepokoić, w tym okresie jest to norma rozwojowa,

  • przed osiągnięciem pełnej dojrzałości w wymowie głoski r, pojawia się l; jest to fizjologiczna droga dzięki temu samemu miejscu artykulacji obu spółgłosek,

  • grupy spółgłoskowe bywają upraszczane w wypowiadanych słowach, choć postęp z poprzednim etapem jest znaczny,

  • często pojawia się hiperpoprawność – dziecko zastępuje „stare” głoski nowo opanowanymi (np. nauczyło się mówić sz  i wstawia je w słowa: zamiast sok mówi szok).

Pamiętajmy, że rozwój mowy warunkują indywidualne czynniki i każdy z tych etapów może przesunąć się w czasie. W przypadku wątpliwości związanych z rozwojem mowy  u Państwa dzieci zapraszam na bezpłatne konsultacje e-mail pod adresem: [email protected] lub poprzez formularz kontaktowy na stronie www.szaja.pl .

 

separator

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.