Podstawowym celem oddychania jest dostarczenie do organizmu niezbędnego do życia powietrza. Fizjologiczne i prawidłowe oddychanie to pobieranie powietrza drogą nosową. Jednak w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na tlen człowiek częściowo oddycha także pobierając powietrze drogą ustną, podobnie jak podczas mówienia.
Dlaczego oddychanie drogą nosową jest ważne?
1. Wpływa na właściwy rozwój zespołu ustno-twarzowego dziecka.
W trakcie prawidłowego oddychania przez nos usta są zamknięte, język pozostaje przyklejony do podniebienia twardego, a jego koniuszek znajduje się za górnymi zębami. Takie ułożenie narządów mowy kształtuje prawidłowy układ żuchwy, szczęki, pozycji języka i głowy oraz prawidłowe napięcie mięśniowe w obrębie warg, języka i policzków.
2. Jako jeden z czynników warunkuje prawidłową artykulację.
Prawidłowe oddychanie jest niezwykle ważne podczas wymowy wielu głosek, np.: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż oraz głoski r.
3. Pobudza prawidłowe ukrwienie jamy nosowej.
4. Dostarcza do organizmu ogrzane, nawilżone i oczyszczone powietrze.
Powietrze, dostające się do organizmu poprzez nos, jest ogrzane, nawilżone i oczyszczone poprzez odpowiedni system struktur. Wiąże się to również z mniejszą podatnością organizmu na infekcje górnych dróg oddechowych.
Czynnik zaburzające oddychanie przez nos.
Prawidłowe fizjologiczne oddychanie może być zaburzone z różnych powodów, m.in.:
-
obrzęk śluzówki przy katarze,
-
przerost migdałka gardłowego,
-
znaczne skrzywienie przegrody nosa,
-
inne wady anatomiczne w obrębie nozdrzy,
-
polipy,
-
stan po przeszczepie rozszczepu warg i podniebienia.
Istotna jest likwidacja przyczyny powodującej niemożliwość lub trudność w pobieraniu powietrza drogą nosową. Praktyka pokazuje jednak, że nawet po usunięciu przeszkody, dziecko nadal może pobierać powietrze drogą ustną, co można tłumaczyć utrwaleniem pewnego nawyku.
Uwaga! Dysfunkcja oddychania ma znaczący wpływ na powstawanie wad zgryzu oraz wad wymowy.
Jak kształtować prawidłowe oddychanie?
Bardzo ważne jest podejmowanie odpowiednich, systematycznych ćwiczeń oddechowych połączonych z treningiem warg, języka i policzków, jak również kontrolę domykania żuchwy i warg.
Zabawy oddechowe, na co zwrócić uwagę?
-
na ułożenie policzków i ust – policzki powinny pozostawać płaskie, a usta układamy podobnie, jak do wymowy „u”,
-
korzystne jest uczenie różnych sposobów dmuchania: mocnego i słabego (można użyć rozmaitych pomocy np. typu piórek, piłeczek itp. na których łatwo pokazać różnice),
-
na pozycję ciała – najlepiej siedzieć lub stać, dbając o proste plecy i nieściśnięty brzuch (jeśli przepona jest ściśnięta, wówczas dmuchanie będą mniej efektywne).
Propozycje zabaw już niedługo.
Źródło: Danuta Pluta-Wojciehcowska „Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji”.
Wybrane pomoce do ćwiczeń oddechowych wykorzystane przeze mnie na zdjęciu pochodzą z serwisu printoteka.pl (polecam!).